Willen huiseigenaren eigenlijk wel verduurzamen?

Willen huiseigenaren eigenlijk wel verduurzamen?

De ambities liegen er niet om. De komende 10 jaren moeten er 1,5 miljoen huizen verduurzaamd worden. Tot 2021 gaat het om het bescheiden aantal van 50.000 per jaar, maar daarna moeten het er jaarlijks 200.000 worden. Nieuwbouwhuizen moeten vanaf 2021 energie neutraal zijn.

Er is echter nog een lange weg te gaan. Vorig jaar waren er in heel Nederland slechts 7.000 energie neutrale woningen. Op het eerste gezicht lijkt de ambitie bij huiseigenaren niet erg hoog. Onderzoek leert dat ruim 40% de afgelopen jaren geen energiebesparende maatregelen heeft genomen. Oorzaken zijn gebrek aan tijd en geld, maar ook leeft de overtuiging dat het huis al energiezuinig is. Ook is er de angst om de investeringen niet terug te kunnen verdienen of is men in afwachting van subsidies van overheden.

Een heel andere vraag is waarom huiseigenaren wel zijn gaan verduurzamen en wanneer ze gaan verduurzamen. Is bijvoorbeeld een verhuizing een goed moment om te gaan verduurzamen?

In 2018 namen bijna 2,8 miljoen huiseigenaren energiebesparende maatregelen. Bij 1,6 miljoen eigenaren ging het om de vervanging van de cv-ketel door een nieuwere versie. Slechts een kleine minderheid plaatste een warmtepomp. Ruim 1,2 miljoen plaatsten dubbelglas en 1 miljoen eigenaren lieten hun huis geheel of gedeeltelijk isoleren. De afgelopen vijf jaren lieten ruim 450.000 eigenaren zonnepanelen plaatsen. Het zal niemand echt bevreemden dat vooral huiseigenaren met een rood energielabel energiebesparende maatregelen namen. Bij hen is de winst het hoogst in de vorm van een lagere energierekening en meer wooncomfort. Een verhuizing speelt geen doorslaggevende rol om te gaan verduurzamen. Verhuizers verduurzamen minder vaak dan andere huiseigenaren, ook al gaan ze naar een energie-onzuinige woning.

Huiseigenaren blijken in de praktijk huiverig om echt diep in de buidel te tasten om hun woning te verduurzamen. Slechts een bescheiden minderheid is bijvoorbeeld bereid om daarvoor speciaal een lening af te sluiten. Leners hebben bovendien een voorkeur voor een lening die gekoppeld is aan de woning en die bij verkoop overgaat op de nieuwe eigenaar, de zogeheten bouwgebonden financiering. Dit is echter nog een product dat in de kinderschoenen staat. De meeste huiseigenaren die lenen voor verduurzaming, doen dat via de hypotheek. Het zijn ook vooral jongeren die bereid zijn te lenen. Ouderen lenen minder, hetzij omdat ze meer eigen geld hebben, of omdat ze vrezen de investering niet terug te kunnen verdienen.

Dat laatste is een belangrijk motief om wel of niet te verduurzamen. Maar liefst 80% van de huiseigenaren wil daadwerkelijk stappen ondernemen om hun huis energiezuiniger te maken. Die bereidheid slinkt aanzienlijk als ze die investeringen niet terug kunnen verdienen. Ook al is de bereidheid hoog, echt haast heeft men niet. Slechts een kwart van de 2,9 miljoen huiseigenaren die hun huis willen verduurzamen, hebben plannen om dat binnen twee jaar te doen.

Hoe kan de overheid, de maatschappij, de bereidheid om sneller in verduurzaming te investeren vergroten? De beste manier is om de voordelen meer en vaker te benadrukken. Slechts een enkele huiseigenaar is zo met het klimaat begaan dat hij uit eigenbeweging in energiezuinigheid investeert. Het leeuwendeel moet en kan overtuigd worden door te hameren op voordelen als meer wooncomfort en een lagere energierekening. Een onderbelicht voordeel is echter, dat een energiezuinig huis een hogere verkoopwaarde krijgt. Dat is zeker het geval op het platteland. De combinatie van een hogere waarde en een lagere energierekening verhoogt de kans om de investering terug te verdienen aanzienlijk.

Figuur 1 BENT U SINDS DE CORONACRISIS MEER OF MINDER BEREID OM GELD UIT TE GEVEN AAN DE VOLGENDE ZAKEN?

Belangrijk is ook de timing van de informatievoorziening. Een verhuizing is een geschikt moment, maar ook het moment van groot onderhoud. Er is hier dus een mooie taak weggelegd voor bijvoorbeeld partijen in de verkoopketen, zoals de makelaar en de hypotheekadviseur, maar ook bijvoorbeeld voor de aannemer! Zij kunnen zorgen voor een grotere bewustwording bij huiseigenaren van de voordelen van verduurzaming!

De heikele vraag van dit moment is of het coronavirus een spaak in het toch al traag draaiende wiel gaat steken. Dat kan zomaar. Uit onderzoek komt naar voren, dat tegen elke 11 huizenbezitters die ook nu willen verduurzamen, er 17 staan die op de rem gaan trappen. Woningverduurzaming is op dit moment weer wel aantrekkelijker dan bijvoorbeeld een vakantie of een nieuwe auto of fiets.

Desondanks zijn huiseigenaren toch nog minder pessimistisch en minder voorzichtig dan de ondernemer. Niet minder dan 86% van de ondernemers verwacht dat hun omzet in het 3de kwartaal van dit jaar gaat dalen. Een derde van de pessimisten verwacht een omzetverlies van meer dan 20%.

Het Coronavirus zal voor enige vertraging zorgen, maar is niet onoverkomelijk. De bereidheid om te verduurzamen is en blijft hoog.